en die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls van 1917
’n Goeie perd:
Dit moet ‘n fry groot kop hê. Koop geen perd met ‘n “pony” kop. ‘n Breë foorkop is ‘n goeie punt. Di ore moet ni hang ni. ‘n Perd met hangore is fol met fratse. Di oge moet prominent wees en di nek gespiird. Di skouers moet effe skuins loop: ‘n perd met regop skouers het ‘n stywe gang. Terwyl ‘n goeie breedte fan front nodig is moet di bene ni te wyd fan mekaar wees ni. Sulke perde het ‘n slingerend gang. Di kni’e moet breed wees en di senings prominent; di hile lang en goed na agter; die hoof groot. By di hartgordel moet di perd fol en diip wees met ‘n korte rug en bre’e flanke. Di agterkwartire moet lang en di dy’e swaar gespiird wees. Fan groot belang is di kniboge wat suiwer, breed, geset moet wees. Gen goeie trekperd het wye kniboge ni. Di been fan di hiil na die fetlock moet regop wees. Di fel moet skoon en di haar fyn, die foet moet ni na binne of buite staan ni, en di perd moet by idere stap di sool van syn foete toon. – uit: Die Afrikaanse Almanak 1904
Dit is duidelik dat ons vandag steeds hierdie punte van ʼn goeie perd sal waardeer wanneer ons dit oorweeg om ʼn perd te koop. Die advertensie sou vandag egter ietwat anders lyk wat die geskrewe Afrikaans betref – hiervoor het ons die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls (AWS) te danke.
Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns is op 2 Julie 1909 in Bloemfontein gestig om hulle te beywer vir Afrikaanse en Nederlandse taal en letterkunde, die Suid-Afrikaanse geskiedenis, oudheidkunde en kuns. Die Akademie het vanaf 1914 begin met die opstel van die spelreëls vir Afrikaans, en die eerste woordelys (toe ‘Woordelijs’ genoem) is in 1914 in Jaarboek V van die Akademie opgeneem. Die eerste spelreëls (toe ‘Spelregels’ genoem) is op 8 September 1915 goedgekeur deur die Akademie (Jaarboek VI van 1915), waarna dit saam met die woordelys in 1916 in pamfletvorm uitgegee is. Die eerste Afrikaanse Woordelijs en Spelreëls is in 1917 in boekvorm uitgegee, met ‘n tweede, hersiene druk wat in 1918 verskyn het. Die elfde uitgawe het in 2017 verskyn. Sien https://af.wikipedia.org/wiki/Afrikaanse_woordelys_en_spelre%C3%ABls vir meer.
